محمدتقی جعفری، حکیم یا علامه؟
تاریخ انتشار: ۷ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۰۲۸۵۴
واقعیت این است که در نبود حکمای همه‌فن‌حریفی همانند صدرالمتالهین که مجهز به همه دانش‌های حضوری و حصولی بودند، افرادی در جامعه جدید ایران در صد سال اخیر پیدا شده‌اند که مردم آنها را اگر نه «حکیم» که «ملا» یا «علامه» می‌خوانند. دانشمندانی که آنان را می‌توان یادگارهایی از حکمت ایرانی در دوره جدید تاریخ ایرانی دانست و علامه محمدتقی جعفری یکی از آنان است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
به گزارش ایسنا، در یادداشتی در خبرآنلاین نوشته حامد زارع آمده است: «در تصور سنت‌گرایان از گذشته برگشت‌ناپذیر، تصویرهای زیبا هر چند رویایی از سرزمین ایرانشهر و حکمت ایرانشهری پیدا می‌شود که ارزش پیگیری و رویاپردازی دارد. روزی روزگاری بوده که ایران کشور هزار حکیم بوده است. شهرهایی مملو سایه‌های گسترده درختان سربلند که از پشت دیوارهای کوتاه باغ‌های ایرانی پیدا بوده است و حکمایی که در خنکای خیابان‌های شهر قدم می‌زده اند و پیر مغان گونه، مشکل‌گشای، رهگذران را شنود کرده و حل معما می‌کرده‌اند. شهرها زیبا و عبادتگاه‌ها آباد بوده است. اهالی شهر با طبیعت رفاقت داشته و خاک و آب را گرامی می‌داشته‌اند.
چه وجود این شهرهای فاضله را در دوره‌ای که سنت دائر مدار هستی بوده است بپذیریم یا اینکه آن را معطوف به پدیدارشناسی سنت‌گرایان ارزیابی کنیم، از یک واقعیت نمی‌توانیم به‌سادگی بگذریم. این تصورها از شهرهای سنتی که حکما در کانون آن بوده‌اند، قاب تصویری برای ارائه افق برای شهرهای واقعی کنونی هستند. کارویژه عالم خیال در فلسفه و اسلام ایرانی نیز ناظر بر همین معناست. به عبارت بهتر عالم خیال ایرانی (عالم مثال افلاطونی) تصوری است که باید در عالم عقلانی و واقعی انعکاس یابد تا سعادت حاصل شود.
اگر طبق همین ایده سنت‌گرایانه به پیش رویم، باید اذعان کنیم که کار ایران از روزی رو به انحطاط گذاشت که مرکزیت حکما در شهرهای افلاطونی از دست رفت و در پیامد آن چشمه روان جویبار حکمت در باغ‌های ایرانی خشکید. درخت‌ها بی‌برگ و بار شد و سایه خنک آنها از دست رفت. اهالی شهر برای حل معما بی‌نیاز از تایید نظر حکما شدند و مشکلات لاینحل ماند و در نهایت محیط زیست نیز نابود شد.
فارغ از آن نوستالوژی و این تراژدی باید انصاف داد که یک هم هنگامی محسوس در تاریخ انحطاط ایرانی و انقطاع حکمت ایرانی وجود دارد. چه اینکه اگر صفویان آخرین شاهنشاهی مقتدر ایرانیان بودند، در همان زمان صدرالدین شیرازی آخرین نماینده بزرگ حکمت فلسفی ایران بود. اگر همه این گزاره‌ها را بپذیریم، ایران‌زمین در چهار سده اخیر نه‌تنها نتوانسته است جلوه‌ای از تمثیلی مدینه‌های پررونق ایرانشهری باشد، بلکه حکمائی که آبادانی مدینه‌ها به حضور آنها وابسته بود نیز از نظرها پنهان هستند و کارویژه افلاطونی خود را با عزلتی عرفانی سودا کرده‌اند. اما آیا با مدرنیزاسیون شهرهای ایرانی در صد سال اخیر، رونق حکمی و روح افلاطونی برای همیشه از ایران رخت بربسته است؟ آیا دیگر حکمایی که وجودشان سرشار از شوق وصال به حقیقت باشد نمی‌توانند در خانه‌های ایرانیان به دنیا بیایند؟
واقعیت این است که در نبود حکمای همه‌فن‌حریفی همانند صدرالمتالهین که مجهز به همه دانش‌های حضوری و حصولی بودند، افرادی در جامعه جدید ایران در صد سال اخیر پیدا شده‌اند که مردم آنها را اگر نه «حکیم» که «ملا» یا «علامه» می‌خوانند. دانشمندانی که آنان را می‌توان یادگارهایی از حکمت ایرانی در دوره جدید تاریخ ایرانی دانست و علامه محمدتقی جعفری یکی از آنان است. این بزرگوار هم اهل دانش بود، هم اهلیت دانایی را داشت. هم فلسفه را می‌دانست، هم عرفان را می‌فهمید. هم وایتهد را نقد می‌کرد و هم با برتراند راسل نامه‌نگاری می‌کرد. هم حکمت متعالیه را می‌شناخت، هم بر ضعف‌های وجودشناختی آن آگاه بود. هم سخن اصلی کانت و هایدگر را درک می‌کرد، هم سخن اصیل مولانا را درمی‌یافت. غور در قرآن، عرفان و برهان را بلد بود و به معارف متفاوت احاطه داشت.
اما آیا علامه جعفری در جامعه جدید ایران می‌توانست یا می‌تواند نقشی را بر عهده داشته باشد که صدرالدین شیرازی در دوره صفویه و پس از آن بر عهده داشت؟ شاید پاسخ منفی این پرسش بدیهی به نظر برسد اما پاسخ به این پرسش آسان نیست: آیا می‌توان محمدتقی جعفری را حکیم دوره جدید تاریخ ایران دانست؟ اگر وجود حکیمان با ظهور الزامات تاریخ جدید مانع‌الجمع نباشد، یک علامه در جامعه تخصص‌آفرین و تفکیک‌شده امروز چه نقشی می‌تواند داشته باشد؟
به نظر می‌رسد باید منتظر بمانیم تا گشت دیگری در تاریخ رخ دهد و دیسیپلین تاریخ جدید بشکند تا مقام و موقع حکیمان دیروزین و علامه‌های امروزین بازشناخته شود. عجالتا تا آن موقع حکما را در قاب زیبای سنت‌گرایان و در عالم خیال ایرانی به تماشا می‌نشینیم.»
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: محمد تقی جعفری محمدتقی جعفری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۰۲۸۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
عملیات تادیب صهیونیست‌هاموجب تحکیم وحدت ملی وارتقای همدلی ملی شد
به گزارش خبرگزاری مهر، علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه در نشست رونمایی از فصلنامه تاریخی- سیاسی "ماجرا" که به نحوه گذر موفق جمهوری اسلامی ایران از تهدیدهای امنیتی و نظامی سال‌های ۱۳۶۹ (تجاوز صدام به کویت) و ۱۳۷۷ (حاکم شدن طالبان در افغانستان و به شهادت رساندن دیپلمات‌های ایرانی در مزارشریف) و ۱۳۸۰ (رخداد یازده سپتامبر و حمله آمریکا به افغانستان) و ۱۳۸۱ (تجاوز آمریکا به عراق و سرنگونی صدام) پرداخته است، اظهار داشت: رمز عبور موفق و پیروزمند جمهوری اسلامی از چهار گذرگاه تهدید و خطر جدی، حکمت رهبر انقلاب اسلامی است.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به مدیریت و راهبری هوشمندانه رهبر انقلاب اسلامی در گذر موفق از چهار رویدادی که طی دهه نخست ولایت ایشان می‌توانست ایران را به جنگ‌های با نتیجه نامعلوم بکشاند و در تشریح ماهیت حکمت رهبری در این خصوص گفت: تعامل فعال و هوشمندانه ایران با دو گزاره راهبردی و به ظاهر متناقض "پرهیز از جنگ" و "نهراسیدن از جنگ"، رمز عبور موفق جمهوری اسلامی ایران از این تهدیدها بود و در عمل توانست با ایجاد بازدارندگی فعال، "پیروزی بدون جنگ" را محقق کند.
علی باقری با اشاره به لزوم الگوسازی از تدابیر رهبری و سیاست‌های نظام در طول دهه‌های گذشته با هدف بهره‌گیری از تجربه‌های موفق و عبرت از تجربه‌های ناموفق به لزوم تاریخ‌نگاری عالمانه، بی‌طرفانه و جامع رویدادها و تحولات اشاره کرد و گفت: تاریخ‌نگاری درست و صادقانه انقلاب اسلامی کاری جهادی و مصداق بارز جهاد تبیین است.
معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به نقش و جایگاه حکمت در سامانه حکمرانی ولایت امر، گفت: حکمت فراتر از علم و دانش و تجربه و اطلاعات است و زمانی که نور تقوا بر علم و دانش تابیده شود، حکمت هویدا می‌شود و این ویژگی مختص نظام دینی است، چرا که منبع این نور آراستگی به زیور تقوای فردی و سیاسی است.
علی باقری با اشاره به فرآیند تربیت نیروی انسانی در مسیر حکمرانی دینی طی چهار و نیم دهه گذشته، گفت: شخصیتی برجسته و بی‌نظیر مانند سردار سلیمانی، محصول مکتب امامین انقلاب اسلامی و ثمره تربیت در سایه حکمت خمینی و خامنه‌ای است.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به اختلاف میان جریان‌های سیاسی داخلی در سال ۱۳۶۹ در موضوع ورود یا عدم ورود به جنگ علیه آمریکا در قضیه تجاوز صدام به کویت، گفت: سیر تکاملی انقلاب اسلامی و حکمت رهبری انقلاب توانست افکار عمومی را چنان ارتقا دهد که در سال ۱۴۰۳ درباره پاسخ قاطع به تجاوزگری رژیم صهیونیستی، مواجه با یک اجماع ملی قاطع بودیم و ابتکار تادیب رژیم صهیونیستی، نه‌تنها موجب تشویش افکار عمومی نشد، بلکه در عمل موجب تحکیم وحدت ملی و ارتقای همدلی ملی گردید.
علی باقری با اشاره به اینکه گذر موفق ایران از نشیب و فرازهای نظامی و امنیتی چند دهه گذشته مرهون حکمت آیت‌الله خامنه‌ای بوده است، تصریح کرد: دستاورد مهم و راهبردی صیانت از امنیت ملی، تامین منافع ملی، حراست از تمامیت ارضی و حفاظت از حاکمیت ملی، مرهون سازوکارهای سخت و نرمی است که در طول سال‌های گذشته بر اساس تدابیر رهبری انقلاب در کشور نهادینه شده و این مهم نیز جلوه‌ای از حکمت رهبری انقلاب است. وی در ادامه افزود: اینکه در اوایل دهه ۱۳۷۰ ایران مبادرت به طراحی و ساخت موشک‌هایی می‌کند که سامانه‌های پدافندی پرهزینه و پیشرفته آمریکا و صهیونیست‌ها و همپیمانان آنها در دهه ۱۴۰۰ از رهگیری و مقابله با آن ناتوانند، حاکی از درایت رهبری، هوشمندی نظامیان، تخصص دانشگاهیان، توانمندی فناوران، مهارت صنعتگران و دوراندیشی دیپلمات‌های ایرانی است.
معاون سیاسی وزارت امور خارجه با اشاره به پیروزی بزرگ ناشی از عملیات وعده صادق که بازدارندگی فعال را به نفع جمهوری اسلامی ایران رقم زد، گفت: همانگونه که "طوفان الاقصی" سامانه‌های نظامی، اطلاعاتی و امنیتی رژیم صهیونیستی را در معرض خسارات غیرقابل ترمیم قرار داد، "وعده صادق" نیز سامانه تدبیر آمریکا در منطقه را با چالش‌های جدی مواجه نمود و تجدیدنظر در راهبردهای امنیت ملی را بر آمریکا تحمیل کرد.
علی باقری با اشاره به اینکه حفظ بازدارندگی فعال در گرو هم افزایی بیشتر و موثرتر همه ارکان نظامی، امنیتی، اطلاعاتی و سیاسی و دیپلماسی عمومی کشور است، تصریح کرد: حکمت رهبری اجازه نمی‌دهد حتی در پرتو پیروزی بزرگ وعده صادق، دستگاه‌های مسئول حتی لحظه‌ای از ارتقای بازدارندگی فعال در عرصه‌های مختلف غفلت کنند و به همین جهت، دستورکار دستگاه سیاست خارجی نسبت به قبل از عملیات وعده صادق گسترده‌تر، هوشمندانه‌تر، مبتکرتر، دوراندیشیانه تر و عملیاتی تر شده است.
کد خبر 6091506
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند